نویسندگان: علیرضا نیک نام ([email protected])

گلیکولیز بی هوازی

گلیکولیز یا مسیر امبدن – میرهوف (Embden–Meyerhof–Parnas) مجموعه‌ای از واکنش‌های درون سلولی است که توسط آن یک قند شش کربنه (معمولاً گلوکز-۶-فسفات) به ترکیبات کربن‌دار کوچک‌تری (دو مولکول سه کربنه پیروات) شکسته می‌شود و بخشی از انرژی آزاد قند را تولید می کند. در فعالیت های ورزشی که با حداکثر تلاش بین ۳۰ ثانیه تا ۳ دقیقه به طول می انجامند سیستم گلیکولیز بی هوازی بیشترین نقش را در تامین انرژی مورد نیاز ورزشکار دارد. مانند دو ۴۰۰ و ۸۰۰ متر سرعت.

گلیکولیز یک واژه مرکب یونانی است که از دو بخش glykys به معنای شیرین و lysis به معنای شکستن (گلیکولیز: شکستن قند یا همان قندکافت) تشکیل شده است. نام امبدن –میرهوف از نام دو زیست‌شیمی‌دان آلمانی کاشف آن، یعنی گوستاو گورگ امبدن و اتو فریتز میرهوف گرفته شده‌است. در این واکنش‌ها گلوکز ابتدا در گروه هیدروکسیل کربن شماره شش، فسفردار شده و گلوکز ۶-فسفات تشکیل می شود. آنزیم کلیدی که این واکنش را کاتالیز می کند هگزو کیناز نام دارد. گلوکز ۶ فسفات در مرحله بعدی به فروکتوز ۶-فسفات تبدیل می‌گردد. سپس این ترکیب در کربن شماره یک نیز فسفرگیری کرده و فروکتوز ۶،۱- بیس‌فسفات را تولید می‌کند. در هر دو واکنش فسفرگیری، ATP دهنده گروه فسفاتی است. بنابراین اگر مبدا گلیکولیز از گلوکز باشد، برای اینکه فرایند گلوکولیز پیش برودنیازمند مصرف ۲ مول ATP یا انرژی است. با این حال سلول های عضلانی می توانند از قند ذخیره خود یعنی گلیکوژن نیز استفاده کنند. در هنگام فعالیت های ورزشی شدید، تارهای عضلانی گلیکوژن را به واحد های گلوکز ۱ فسفات تجزیه می کنند و سپس گلوکز ۱ فسفات به فروکتور ۶ فسفات تبدیل می شود. این فرایند گلیکوژنولیز نام دارد. ارزش آن این است که در گلیکوژنولیز برای تشکیل فروکتوز ۶ فسفات نیازی به مصرف ATP نیست. بنابراین اگر مبدا گلیکولیز بی هوازی از گلیکوژن باشد  یک ATP کمتر هزینه می شود. آنزیمی که گلیکوژن را به گلوکز ۱ فسفات تبدیل می کند، گلیکوژن فسفوریلاز نام دارد.

بیشتر بخوانید

تغذیه قبل از تمرین باید چگونه باشد؟

نویسندگان: علیرضا نیک نلم (دکتری فیزیولوژی ورزشی) و فرزانه صفرپور (کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی)

گوینده: فرزانه صفرپور

فایل صوتی

مقدمه

تغذیه قبل از تمرین یکی از موضوعات جالب توجه برای همه ورزشکاران تفریحی و حرفه ای است. نکته مهم این است که قطعاً تغذیه هر ورزشکار متناسب با رشته ورزشی متفاوت است و هر ورزشکار تغذیه ورزشی منحصر به فردی دارد. با این حال، یک سری اصول اساسی وجود داره که رعایت آن ها می تواند کمک کننده باشد.

آیا مصرف وعده غذایی قبل از تمرین ضروری است؟

برخی از مطالعات نشان داده اند که انجام فعالیت ورزشی در شرایط گرسنگی یا ناشتایی می تواند به افزایش چربی سوزی و کاهش وزن منجر شود. با این حال، بسیاری از کارشناسان نسبت به گرسنگی قبل از فعالیت ورزشی هشدار می دهند. استدلالی که کارشناسان ارائه می کنند این است که فعالیت ورزشی در شرایط گرسنگی ممکن است چربی سوزی رو تا حدی تسهیل کند، اما چون انرژی مورد نیاز برای فعالیت ورزشی تامین نشده است، کیفیت تمرین کاهش می یابد. همچنین ممکن است خطر آسیب های عضلانی اسکلتی به دلیل خستگی ناشی از فعالیت ورزشی افزایش پیدا کند. بنابراین، سوخت رسانی کافی قبل از فعالیت ورزشی برای عملکرد ورزشی مناسب و حفظ کیفیت اجرا ضروری است. پیشنهاد ما این است که قبل از تمرین وعده یا وعده های غذایی مصرف شوند تا انرژی و سوخت کافی برای یک تمرین با کیفیت فراهم شود.

بیشتر بخوانید

علیرضا نیک نام ([email protected])

آشنایی با DOMS

کوفتگی تاخیری عضلانی (DOMS) یک درد تاخیری است که معمولاً پس از فعالیت های ورزشی (که به آن ها عادت نداریم) رخ می دهد. این درد معمولاً بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از فعالیت ورزشی رخ می دهد و خود به خود نیز بهبود می یابد. در میان انواع فعالیت های ورزشی محرک DOMS، آن هایی که دارای انقباضات طویل شونده (LC) و شدید هستند بیشتر DOMS را تحریک می کنند. مثال: پایین آمدن از کوه، تمرینات پرشی و پلیومتریک، دویدن در سراشیبی و… هر چند سازوکارهای بروز DOMS هنوز در حال مطالعه هستند اما شواهدی وجود دارد که انقباضات طویل شونده (LC) می تواند باعث تنظیم افزایشی آنزیم سیکلو اکسیژناز (COX) شود که یکی از سازوکارهای اساسی در بروز DOMS و ایجاد درد عضلانی است. بنابراین مهار کننده های آنزیم سیکلو اکسیژناز (COX) در پیشگیری از DOMS می توانند موثر باشند. سلکوکسیب، ناپروکسن و ایبوبروفن برخی از داروهایی هستند که به عنوان مهار کننده های COX شناخته می شوند و اشاره شده است که می توانند در پیشگیری از DOMS کمک کننده باشند. با این حال عوارض گوارشی و فیزیولوژیک آن ها باعث می شود که چندان به ورزشکاران برای کاهش DOMS توصیه نشوند. بنابراین مصرف مکمل ها یا مواد طبیعی که خاصیت مهار کنندگی بر COX داشته باشند می تواند برای ورزشکاران کاربرد های زیادی داشته باشد. کورکومین، آب چغندر قرمز، آب گیلاس/آلبالو، کوئرستین و کافئین یا قهوه برخی از این مکمل ها هستند.

بیشتر بخوانید

قطعاً چربی سوزی یکی از مهم ترین موضوعات حوزه سلامت هست چرا که طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی ۱.۹ میلیلارد از انسان ها دارای اضافه وزن و ۶۵۰ میلیون نفر هم دچار چاقی هستند. تاره این آمار ها برای سال ۲۰۱۶ است. پیش بینی هایی وجود داره که تا سال ۲۰۵۰ حدود ۴ میلیارد انسان گرفتار معضل چاقی خواهند شد. درسته که چاقی با بسیاری از بیماری ها ارتباط داره ولی شاید بیشترین مشکلی که آدما با چاقی دارن مربوط به ظاهر بدن و تناسب اندام شون هست. به خاطر همین هم بازار محصولات و خدمات چربی سوزی حسابی سکه شده و گردش مالی اون هم هر روز در حال افزایش است. اما واقعیت این است که چربی سوزی یک فرایند بیولوژیکی پیچده است و هیچ کدام از محصولاتی که برای چربی سوزی ارائه می شوند تا الان نتوانستند جلوی پیشرفت چاقی را در جهان بگیرند.

 

در این فایل صوتی این سوال بررسی شده است که چرا چربی سوزی انقدر سخته و انسان ها به راحتی نمی توانند از دست چربی ها خلاص بشوند. (نکته در فایل به اشتباه ذکر شده است که ۱۲۰ روز معادل ۳ ماه است که ضمن عرض عذرخواهی چون قابل ویرایش نبود در این قسمت به آن اشاره شد)

نویسندگان: علیرضا نیک نام (دکتری فیزیولوژی ورزشی) [email protected]

خلاصه و نکات کلیدی

  • به طور کلی سیستم های انرژی به دو دسته هوازی و بی هوازی تقسیم می شوند که دستگاه بی هوازی خود به دو بخش دستگاه فسفاژن و لاکتیک اسید (گلیکولیز بی هوازی) تقسیم بندی می شود.
  • در سیستم فسفاژن ATP و CrP به صورت ذخیره در سلول ها وجود دارد تا در هنگام نیاز به حرکات سریع و شدید آزاد شده و انرژی آنی یا فوری در اختیار سلول قرار دهند.
  • این سیستم برای فعالیت هایی که حداکثر تا ده ثانیه با تمام سرعت و قدرت انجام می گیرد کفایت می کند. مانند: دو ۱۰۰متر- پرتاب ها- وزنه برداری – استارت ها.
  • در یک فعالیت ۱۰ ثانیه ای شدید ۴ ثانیه اول ATP مصرف شده و تخلیه می شود و ۶ ثانیه باقی مانده کراتین فسفات تولید انرژی کرده و ATP را بازسازی می کند. در نتیجه ذخیره کراتین فسفات از ATP در سلول بیشتر است.
  • اهمیت دستگاه فسفاژن در سرعت فراهمی انرژی نهفته است نه در مقدار انرژی موجود در آن.
  • بازیابی سیستم فسفاژن (بازسازی کراتین فسفات) به واسطه دستگاه تولید انرژی هوازی و آنزیم کراتین کیناز میتوکندریایی انجام می شود.

بیشتر بخوانید

مقدمه

انعطاف پذیری به عنوان یکی از قابلیت های مهم آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی است اما در بخش مرتبط با اجرا نیز کاربرد فراوانی دارد. یک فرد برای اینکه در طول زندگی خود بخواهد زندگی روان و سالمی را پشت سر بگذارد، لازم است تا از یک سطح انعطاف پذیری مطلوبی برخوردار باشد. هرگونه کاهش دامنه حرکتی مفصل که پیامد آن محدودیت حرکت باشد، عامل بروز مشکلاتی است که در جامعه به وفور قابل مشاهده است. بسیاری از ناراحتی های حال حاضر افراد جامعه به دلیل کم تحرکی بوده، که انعطاف پذیری از جمله عوامل تاثیر پذیر آن است. انعطاف پذیری به میزان حرکت حول یک محور گفته می شود. به عبارت دیگر، حداکثر دامنه حرکتی هر مفصل که قادر به حرکت باشد، انعطاف پذيری نامیده می شود. مانند مفصل زانو که محل اتصال استخوان های ران و درشت نی پا است. اما بهترین تعریف عبارت است از دامنه حرکتی ممکن پیرامون یک مفصل معین یا گروهی از مفاصل؛ به اعتقاد کارشناسان و متخصصان علم ورزش، برای اجرای مطلوب حرکات بدنی و رشته های مختلف ورزشی، انعطاف پذیری یک ضرورت محسوب می شود. رشته های مختلف ورزشی هرکدام از یک سطح انعطاف پذیری برخوردارند. بعضی از این رشته ها مانند ژیمناستیک و شیرجه به انعطاف پذیری بالایی نیاز دارد و سایر رشته ها نیز این انعطاف پذیری را حداقل در سطح متوسط نیازمندند. انعطاف پذيري هر مفصل مخصوص به آن مفصل مي باشد. بسته به کشش معمول و تمرينات شما ممکن است در بعضي مفاصل کاملاً انعطاف پذير باشد و در ساير مفاصل خشک و غير قابل انعطاف باشد.

بیشتر بخوانید

مقدمه

استقامت در فعالیت ورزشی به معنی توانایی فرد برای ادامه نوع خاصی از فعالیت ورزشی با شدت معین بدون بروز خستگی (اُفت عملکرد) است. یا به عبارت دیگر، توانایی فرد برای مقابله با خستگی در یک فعالیت ورزشی با شدت معین است. به طور کلی، استقامت قلبی – تنفسی یا استقامت قلبی – عروقی به قابلیت دستگاه گردش خون و تنفس برای سازگاری با یک فعالیت معین و عمومی متوسط تا شدید مانند دویدن، شنا و غیره ، گفته می شود که هنگام فعالیت نیازهای عضلات فعال را تأمین کند و در هنگام بازگشت به حالت آرامش قبل از فعالیت (ریکاوری) با سرعت بیشتری منابع از دست رفته را بازسازی نماید. گاهی اوقات استقامت قلبی – تنفسی را آمادگی هوازی نیز می نامند و آن را توانایی دریافت، انتقال و مصرف اکسیژن توسط بافت های مختلف بدن از جمله عضلات اسکلتی تعریف می کنند.

بیشتر بخوانید

۱.تمرین ورزشی: به فعالیت های منظم و سازمان یافته ورزشی و عضلانی ویژه گفته می شود که با هدف شکوفایی استعداد های بالقوه ژنتیکی و افزایش توانایی های جسمانی و مهارتی ورزشکاران برنامه ریزی و اجرا می شوند. در نتیجه تمرین ورزشی ۵ ویژگی اساسی دارد که عبارتند از :

  • بهره مندی از یک ساختار و چهارچوب ویژه
  • آگاهانه و اختیاری بودن
  • برنامه ریزی
  • تکرار و تداوم
  • هدفمندی

تمرین ورزشی را می توان با درجات مختلفی انجام داد :

  • تمرین با شدت کم
  • تمرین با شدت متوسط
  • تمرین با شدت زیاد

بیشتر بخوانید

نویسندگان: علیرضا نیک نام (دکتری فیزیولوژی ورزشی) [email protected]

چکیده

موضوع این مقاله، بررسی و آشنایی با سیستم ها و روش های تمرینی ویژه هایپرتروفی یا حجم عضلانی است. هر چند رویکردهای سنتی و عمومی برا تجویز فعالیت ورزشی ویژه کسب توده عضلانی توسط کالج پزشکی ورزشی آمریکا (ACSM) یا سازمان بهداشت جهانی (WHO) ارائه شده است، اما اگر بخواهیم فقط به این روش های توصیه های عمومی کلی اکتفا کنیم قطعا، روند پیشرفت و کسب توده عضلانی پس از مدتی در اثر سازگاری با استرس ناشی از فعالیت و نوع فعالیت ورزشی کند می شود. بنابراین، شناخت تکنیک ها و روش های تمرین پیشرفته به ویژه برای تجویز تمرین مقاومتی به عنوان یکی از اصلی ترین محرک های هایپرتروفی با اهمیت و الزامی است. در این مقاله سعی شده است، با بررسی آخرین مطالعات علمی مستند و معتبر روش های تمرینی پیشرفته برای تحریک هایپرتروفی با استفاده از تمرین مقاومتی معرفی شوند.

بیشتر بخوانید

نویسندگان: علیرضا نیک نام (دکتری فیزیولوژی ورزشی) [email protected]

چکیده

رشته ورزشی فوتبال یکی از محبوب ترین رشته های ورزشی در دنیای ورزش محسوب می شود. با وجود این، سطح بالای نیاز های سوخت و سازی و زیست حرکتی در این رشته ورزشی باعث شده است که یکی از چالش های مربیان آماده سازی تیم های فوتبال، استفاده از بهترین گزینه های تمرینی برای بهبود عملکرد و به اوج رسانی بازیکنان و انتقال آنان از پیش فصل به فصل مسابقات باشد. هر چند آثار رویکردهای سنتی تمرینات استقامتی و مقاومتی به صورت منفرد بر بهبود برخی از شاخص های عملکردی و قابلیت های زیست حرکتی نشان داده شده است، اما به نظر می رسد ترکیب این روش های تمرینی می تواند سازگاری های بیشتری را در مقایسه با استفاده از آن ها به صورت مستقل فراهم کنند. زیرا رشته ورزشی فوتبال به نوعی یک رشته ورزشی استقامتی- توانی است که هر چند به شدت وابسته به سیستم انرژی هوازی است، اما انجام کارهای توانی، قدرتی، سرعتی و درگیری های فیزیکی نیز نقش مهمی در عملکرد بهتر این رشته ورزشی دارد. از این رو در این مطالعه مروری با بررسی مقالات روز دنیا سعی شده است به این پرسش پاسخ داده شود که آیا روش های تمرینی موازی یا کانکارنت بر بهبود قابلیت های زیست حرکتی بازیکنان فوتبال تاثیر دارد یا نه. 

بیشتر بخوانید