نویسنده: علیرضا نیک نام (متخصص فیزیولوژی ورزشی)

آدرس صفحه اینستاگرام: Sportphysiologist@  آدرس ایمیل: [email protected]

آشنایی با مفهوم سیستم های انرژی (پیوستار انرژی)

پیوستار انرژی، انواع سیستم های انرژی مورد استفاده در فعالیت های بدنی مختلف را توصیف می کند.برای مثال، در ورزش‌های گروهی مانند فوتبال یا بسکتبال، وهله هایی از فعالیت‌های انفجاری و وهله هایی از فعالیت های با شدت کمتر وجود دارد، بنابراین نسبت سیستم هوازی و بی‌هوازی متفاوت است. در واقع مفهوهم پیوستار انرژی به این می پردازد که چگونه با تغییر شدت و مدت فعالیت ورزشی سهم سیستم های انرژی در تامین ATP مورد نیاز برای انقباض عضلانی تغییر می کند.در واقعیت، سیستم های انرژی هرگز به صورت مجزا کار نمی کنند و همه در زمان های مختلف با درصدهای متفاوتی کار می کنند. برای مثال هنگام دویدن ملایم، بدن همچنان از نسبت بسیار کمی از سیستم ATP-PC (فسفاژن) استفاده می کند و هنگام دویدن سرعت، بیشتر از سیستم فسفاژن استفاده می شود، البته در مقادیر بسیار کم از سیستم هوازی نیز استفاده می شود. همانطور که گفته شد درصد استفاده از هر یک از سیستم های انرژی به طور مداوم در حال تغییر خواهد بود، به ویژه در ورزش های نوع بازی که شدت و مدت تمرین انجام شده به طور مداوم در حال تغییر است.به طور کلی سیستم های انرژی به دو بخش بی هوازی و هوازی تقسیم می شوند. مسیرهای بی هوازی خود به دو بخش بی هوازی بی لاکتیک (سیستم فسفاژن) و بی هوازی با لاکتیک (گلیکولیز بی هوازی) تقسیم می شود. بر همین اساس معمولاً  سیستم های انرژی در سه نوع زیر طبقه بندی می شوند:

1. سیستم فسفاژن
2.  سیستم گلیکولیز بی هوازی
3. فسفوریلاسیون اکسایشی (هوازی)

بیشتر بخوانید

نویسندگان: علیرضا نیک نام (دکتری فیزیولوژی ورزشی) [email protected]

چکیده

این مقاله مروری برگرفته از مطالعاتی است که به نقش ترکیبات نیتروژنی غیر پروتئینی در مانیتورینگ و تنظیم پاسخ های سازشی به تمرین ورزشی پرداخته اند. نیتروژن یکی از عناصر بسیار مهم و پر کاربرد در زندگی و محیط اطراف ما است و نقش مهمی در حفظ سلامت بدن موجودات زنده از جمله انسان ایفا می کند. این عنصر به وفور در محیط اطراف ما یافت می شود و حدود ۸۰ درصد جو زمین را تشکیل داده است و با هر نفسی که می کشیم وارد بدن ما می شود. با این وجود بدن انسان قادر به استفاده از نیتروژنی که به طور مستقیم از هوا یا خاک دریافت می کند نمی باشد و نیاز است این عنصر از طریق گیاهان سبز و میکروب ها به شکل قابل استفاده برای انسان تبدیل شود. نیتروژن نقش مهمی در عملکرد سیستم های مختلف بدن ایفا می کند که یکی از مهم ترین آن ها تولید پروتئین است. بدن ما برای ساخت پروتئین در عضلات، پوست، خون، مو، ناخن ها و DNA به نیتروژن نیاز دارد و از آن در اسیدهای آمینه برای ساخت سایر اسید آمینه هایی که برای سنتز پروتئین انسانی استفاده می شوند بهره می برد. اسیدهای نوکلئیک DNA که ژن ما را تشکیل می دهند و RNA که در سنتز پروتئین دخیل می باشند نیز حاوی نیتروژن می باشند. نیتروژن در عملکرد هورمون ها، عملکرد مغز و سیستم ایمنی بدن نیز نقش مهمی داشته و رشد طبیعی بدن، جایگزینی سلول ها و ترمیم بافت ها همگی برای تولید سلول های جدید به نیتروژن نیاز دارند. بدن از نیتروژن برای ساخت ترکیبات غیر پروتئینی مانند ماده “هِم” در هموگلوبین که اکسیژن را به گلبول های قرمز خون منتقل می کند نیز استفاده می کند. به طور خلاصه باید اذعان داشت نیتروژن یکی از ۴ عنصر اصلی تشکیل دهنده بدن یعنی هیدروژن، کربن، نیتروژن و اکسیژن است. با وجود این ترکیبات نیتروژنی بدن به طور کلی به ۲ بخش قابل تقسیم هستند: ۱- ترکیبات نیتروژنی پروتئینی و ۲- ترکیبات نیتروژنی غیر پروتئینی. مهمترین ترکیبات نیتروژنی غیر پروتئینی عبارتند از: اوره، کراتین، کراتینین، اسید اوریک،گلوتاتیون، آمونیاک، آمینو اسیدها، اورنیتین، سیترولین، نیتریک اکساید و گونه های واکنشی نیتروژنی (RNS). که در این مطالعه به معرفی نقش هر یک از آن ها در مانیتورینگ و تنظیم پاسخ های سازشی به تمرین خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید