ملاحظات تمرینی برای بهبود عملکرد ورزشی در دوران بلوغ و نوجوانی (یک مقاله کوتاه)

نویسندگان: علیرضا نیک نام (دکتری فیزیولوژی ورزشی) [email protected]

در دوران نوجوانی، ورزشکاران با سرعت های متفاوتی بالغ و رشد می کنند. کودکانی که سن تقویمی یکسانی دارند (سن تقویمی) ممکن است بر اساس بلوغ بیولوژیکی چندین سال در سن بیولوژیکی خود تفاوت داشته باشند [۱،۲]. نوجوانی همچنین تغییرات فردی را در شروع، سرعت و مدت بلوغ نشان می دهد. با توجه به تفاوت سنی در شروع بلوغ، ورزشکاران را می توان به رشد زودرس (سن بیولوژیکی جلوتر از سن تقویمی)، رشد متوسط (سن بیولوژیکی به موقع با سن تقویمی)، رشد دیررس (سن بیولوژیکی عقب تر از سن تقویمی) تقسیم کرد [۱،۲].

در شروع بلوغ، بهبود قابل توجهی در رشد عصبی و عضلانی وجود دارد که به دلیل افزایش تولید هورمونی است. این موضوع باعث ایجاد تنوع زیادی در مهارت ها و کیفیت های فیزیکی بین نوجوانان در دوران بلوغ می شود [۱،۲]. دو عامل موثر بر عملکرد ورزشی در طول رشد و بلوغ؛ رشد عصبی و عضلانی است. توسعه این دو سیستم منجر به بهبود دوی سرعت، توان عضلانی و قدرت ورزشکار می شود. این دو سیستم به صورت غیر خطی توسعه می یابند و نشان داده شده است که دوره های حساسی برای توسعه دارند [۱،۲]. تحقیقات قبلی نشان داده است که رشد عصبی، میلینه شدن اعصاب حرکتی، با رسیدن به بلوغ جنسی کامل می شود. بلوغ سیستم های عصبی از طریق میلین دار شدن آکسون ها اتفاق می افتد [۱]. افزایش میلین دار شدن به بهبود هماهنگی منجر می شود و این هماهنگی بهبود یافته ناشی از فراخوانی سریع تر و هماهنگ سازی واحدهای حرکتی و چرخه های انقباض-آرامیدگی سریع تر است [۱]. تحقیقات قبلی نشان داده است که دو دوره حساس برای رشد عصبی وجود دارد. دوره اول در دوران پیش از نوجوانی است که با بهبود سرعت، قدرت، استقامت و توان انفجاری بدون رشد در سیستم عضلانی مشخص می شود. دومین دوره حساس نزدیک سن حداکثر سرعت رشد قدی یا APHV است، جایی که بهبود در کیفیت جسمانی با رشد در سیستم عصبی و عضلانی مرتبط است [۱]. این دوره های حساس رشد عصبی باید برای بهبود مهارت و هماهنگی حرکت استفاده شود. حتی اگر یک دوره حساس برای رشد عصبی وجود دارد، به این معنی نیست که این ویژگی ها خارج از این دوره های حساس قابل بهبود نیستند. بین سنین ۷ تا ۱۳.۵ سال، تنها ۶/۰ درصد افزایش توده عضلانی در سال وجود دارد [۱]. پس از شروع بلوغ، بهبود قابل توجهی در سطح مقطع عضلانی وجود دارد. پیشینه قبلی نشان داده اند؛ پس از شروع بلوغ، ۲۹ درصد افزایش در توده عضلانی در سال وجود دارد. این بهبود قابل توجه توده عضلانی پس از بلوغ با افزایش تولید هورمونی وابسته به این سن مرتبط است [۱]. در این سن، تفاوت قدرت بین دو جنس شروع به افزایش می کند. تحقیقات فعلی نشان داده است که ورزشکاران جوان می توانند سرعت، قدرت و توان خود را بهبود بخشند [۱]. قبل از شروع بلوغ، رشد متغیرهای جسمانی بیشتر عصبی است. پس از بلوغ، تحولات هم عصبی و هم عضلانی است. با توجه به تفاوت در رشد عصبی و عضلانی، تمرینات در دوره پیش از نوجوانی باید بر بهبود عوامل عصبی متمرکز شود. بنابراین پس از شروع بلوغ، تمرین باید بیشتر در جهت بهبود کیفیت عضلانی و عوامل عصبی باشد [۱].

منابع

1. Salmela, V., Effects of agility, change of direction and combination training on agility in adolescent football players. 2018.
2. Naughton G, Farpour-Lambert NJ, Carlson J, Bradney M, Van Praagh E. Physiological issues surrounding the performance of adolescent athletes. Sports medicine. 2000 Nov;30(5):309-25.