فیزیولوژی ورزشی بسکتبال

مقدمه

بسکتبال ورزشی گروهی است که در آن دو گروه پنج نفره در یک زمین به بازی می‌پردازند. هدف بازی پرتاب توپ به درون سبدهایی به قطر ۴۶ سانتی‌متر و به ارتفاع ۳٫۰۴۸ متر است که در دو سمت زمین قرار دارند و به تخته‌ای به نام «بک‌بُرد» متصل‌اند. هر تیم باید توپ را به درون سبد تیم حریف بیندازد. در بازی بسکتبال هر تیم برای کسب امتیاز باید در محدوده پرتاب، توپ را به سمت حلقه پرتاب نماید. زمانی که توپ وارد حلقه شد، تیم موفق به کسب دو امتیاز می‌شود. زمانی‌که بازیکنی از پشت خط سه امتیازی موفق به وارد کردن توپ درون حلقه شود سه امتیاز برای تیم در نظر گرفته می‌شود. مهارت‌های فردی مانند جامپ شات، دریبل زدن و ریباند توپ به همراه کارهای تیمی مثل حمله و دفاع، شروط لازم برای موفقیت شرکت‌کنندگان در این ورزش می‌باشد.

نیاز های جسمانی و فیزیولوژیک

ورزش بسکتبال به مهارت های ویژه ای نیاز دارد که در شرایط پویا و بیشتر هنگام حرکات با سرعت زیاد یا تغییر جهت اجرا می شوند [۱]. در نتیجه، ورزشکاران موفق بسکتبال قدرت، توان و چابکی زیادی نیاز دارند. همچنین در حالی که بیشتر حرکات مهارتی با شدت زیاد انجام می شود، سطح خاصی از استقامت نیز برای برطرف کردن تقاضاهای بازی در طول مسابقه مهم است [۱]. در مقایسه با سایر ورزش های تیمی، تقاضای هوازی بسکتبال کمتر از فوتبال است، اما از بیسبال و والیبال بیشتر است [۱]. بازی بسکتبال با شروع، توقف و تغییر جهت ها مشخص می شود که همه در یک بازه زمانی حفظ می شوند. در حالی که یک چهارم (کوئارتر) بازی برای یک ورزشکار دبیرستانی ۸ دقیقه زمان می برد، یک قطعه متوسط بازی ممکن است فقط ۱۲-۲۰ ثانیه طول بکشد. با این حال، معلوم شده است، بازیکنان بسکتبال مسافتی حدود ۴۵۰۰-۵۰۰۰ متر را در طول یک بازی ۴۸ دقیقه ای می دوند [۲]. در مجموع موفقیت در این رشته ورزشی نیازمند قابلیت های بالایی در هر دو سیستم بازسازی انرژی هوازی و بی هوازی است [۳, ۴]. به طور کلی، سیستم های انرژی بی هوازی مسئول موفقیت در طیف وسیعی از فعالیت ها که در طول بازی رخ می دهد شامل: پرش ها، دو های سرعت، شتاب ها و کاهش شتاب، است [۵]. تحقیقات نشان داده است که یک بازیکن ۱۰۰۰ تغییر در الگوهای حرکتی خواهد داشت، این تغییرات با توجه به توانایی عضلات در تولید سریع مقدار زیادی انرژی بطور متوسط هر ۲ ثانیه اتفاق می افتد [۱, ۵]. بنابراین واضح است که تمرین و آماده سازی سیستم انرژی بی هوازی کلید موفقیت در بازی بسکتبال است. با این حال سیستم انرژی هوازی نیز به حفظ حرکات با شدت کمتر و طولانی مدت کمک می کند، که حدود ۶۵ درصد از زمان بازی فعال را پوشش می دهند [۱]. سطح نسبتاً بالای تقاضای هوازی، با توجه به اینکه درصد زیادی از بازی در راه رفتن و ایستادن ها طی می شود، نشان می دهد که متابولیسم هوازی در حذف لاکتات و نوسازی کراتین فسفات (CrP)، که به عنوان فرآیندهای وابسته به اکسیژن شناخته می شوند، بسیار مهم است [۱, ۵]. CrP نیز انرژی را برای ادامه انقباضات با شدت بالا به عضلات می دهد.

به طور کلی، الگوی متناوب  فعالیت ها در بسکتبال، ظرفیت هوازی بالایی برای حفظ اجرا در تکرار وهله های کوتاه مدت شدید را می طلبد. همچنین، با توجه به قوانین بازی که امکان تعویض فراوان را فراهم می کند و زمان استراحت را در  time-out ها، نیمه و بین کوارترها، به نظر می رسد توسعه ظرفیت سیستم انرژی هوازی در تکمیل سیستم انرژی بی هوازی برای تلاش های شدید و پایدار کمک کند [۱, ۵].

قدرت، توان و چابکی پیش بینی کننده های مهمی برای عملکرد بازیکنان بسکتبال هستند. برای مثال، نشان داده شده است، قدرت پایین تنه پیش بینی کننده قوی برای ادامه زمان بازی است، و همراه با قدرت بالای تنه مسئول موفقیت در تکالیف حرکتی زیر سبد است. برای مثال نشان داده شده است، که بازیکنان نخبه در مقایسه با بازیکنان سطح متوسط در ۱ تکرار بیشینه (1RM) پرس سینه نیمکت عملکرد بهتری داشتند. چابکی نیز به عنوان یکی از متغیرهای عملکردی مهم در بازیکنان بسکتبال تلقی می شود که عبارت است از توانایی حرکت سریع و تغییر جهت تحت کنترل برای اجرای مهارت های ورزشی. در عوض توان توانایی ترکیب سریع سرعت و قدرت است که در حرکاتی مانند پرش، پرتاب ها و جابه جایی های ناگهانی و سریع بدن نمایان می شود. همچنین معلوم شده است، بازیکنان نخبه بسکتبال در مقایسه با بازیکنان سطح متوسط ​​دارای چابکی و زمان های دوی سرعت بهتری هستند. تفاوت هایی در عملکرد پرش عمودی بین سطوح مختلف بازیکنان بسکتبال مشاهده شده است که نشان می دهد، بهترین بازیکنان تمایل به پرش بالاتر در مقایسه با سایرین دارند. برخی از بازیکنان بسکتبال دارای میزانی از پرش عمودی تا ۳۵ اینچ هستند تا بتوانند الزامات عملکرد برتر را برآورده کنند. بنابراین با توجه به این نیاز های فیزیولوژیک و عصبی عضلانی، به طور کلی ، برای رفع نیازی های بازی در بسکتبال، بازیکنان بسکتبال باید با استفاده از تمرینات کوتاه مدت و شدید بر قدرت، چابکی و توسعه توان تمرکز زیادی داشته باشند. با این حال، آمادگی هوازی را نیز نباید نادیده گرفت، بنابراین یک برنامه تمرینی باید شامل ایجاد آمادگی پایه قلبی عروقی نیز باشد.

منابع

1. Ransone, J., Physiologic profile of basketball athletes. Nutrition & Recovery Needs of the Basketball Athlete, 2016. ۱۰.
2. Narazaki, K., et al., Physiological demands of competitive basketball. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 2009. ۱۹(۳): p. 425-432.
3. Taylor, J., A tactical metabolic training model for collegiate basketball. Strength & Conditioning Journal, 2004. ۲۶(۵): p. 22-29.
4. Crisafulli, A., et al., External mechanical work versus oxidative energy consumption ratio during a basketball field test. Journal of sports medicine and physical fitness, 2002. ۴۲(۴): p. 409.
5. Sansone, P., et al., Physical and physiological demands and hormonal responses in basketball small-sided games with different tactical tasks and training regimes. Journal of Science and Medicine in Sport, 2019. ۲۲(۵): p. 602-606.