راهنمای فن فیت برای انجام فعالیت ورزشی در بیماران دیابتی وابسته به انسولین

همیشه پیش از اجرای فعالیت ورزشی باید قند خون را چک کنید

پاسخ به چند سوال کوتاه در خصوص انجام فعالیت ورزشی پس از چک کردن میزان قند خون

قند خونتان از ۱۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر کمتر است؟

• مقداری کربوهیدرات اضافی (بین ۲۰ تا ۳۰ گرم) قبل از انجام فعالیت ورزشی مصرف کنید.

قند خونتان بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر است؟

• برای انجام فعالیت ورزشی مانعی وجود ندارد

قند خونتان بین ۲۵۱ تا ۳۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر است و هیچ گونه ذرات کتونی در ادرار شما وجود ندارد و احساس خوبی دارید؟

• برای انجام فعالیت ورزشی مانعی وجود ندارد.

قند خونتان از ۲۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر بیشتر است و ذرات کتونی در ادرار شما وجود دارد؟

• از انجام فعالیت ورزشی بپرهیزید

قند خونتان بیشتر از ۳۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر است و اجسام کتونی در ادرار شما وجود ندارد و احساس خوبی دارید؟

• می توانید تحت نظارت فعالیت ورزشی داشته باشید اما باید از انجام فعالیت های ورزشی شدید اجتناب کنید.

خطر کاهش بیش از حد قند خون در بیماران وابسته به انسولین:

حواستان به هیپوگلیسمی (کاهش قند خون شدید) تاخیری در فاصله زمانی ۶ تا ۱۵ ساعت بعد از ورزش باشید. برای همین اگر قبل از خواب انسولین استفاده می کنید هیچ گاه در اخر روز فعالیت ورزشی نکنید. همچنین در این فاصله زمانی پایش قند خون اهمیت دارد زیرا ممکن است دچار کاهش قند خون شدید شوید.  اگر قند خون پایین بود مصرف یک میان وعده کوچک ضروری است. این میان وعده باید محتوی حدود ۱۵ گرم کربوهیدرات و ۷ تا ۸ گرم پروتئین باشد.

بررسی قند خون قبل از فعالیت ورزشی:

اگر از انسولین تزریقی یا داروهایی که رهایش انسولین را تحریک میکنند استفاده می کنید، حتما پیش از ورزش قند خون خودرا چک کنید و بر اساس راهنمایی صفحه قبل برای انجام یا عدم انجام فعالیت ورزشی خود تصمیم بگیرید.

شدت اثر انسولین مصرفی و فعالیت ورزشی:

دوره شدت اثر انسولین و میزان دوره اثرگذاری نوع انسولین مصرفی نیز بر انجام فعالیت ورزشی تاثیر می گذارد. باید حواسمان باشد از انسولین تند اثر یا انسولین طولانی اثر استفاده می کنیم. اورلب یا همپوشانی بین اوج فعالیت انسولین و فعالیت ورزشی می تواند باعث کاهش بیشتر قند خون یا خطر بروز هیپوگلیسمی شود در این رابطه بهتر است با یک فیزیولوژیست ورزشی یا پزشک متخصص مشورت کنید.

کاهش قند خون شدید در بیماران دیابتی نوع۲:

در بیماران دیابتی که به انسولین وابسته نیستند احتمال بروز هیپوگلیسمی (کاهش قند خون بحرانی) کم است و بنابراین خیلی نیازی به مصرف کربوهیدرات اضافی پیش از اجرای فعالیت ورزشی نیست. با اینحال جانب احتیاط را باید در نظر داشت چرا که شدت، حجم و مدت فعالیت ورزشی بسیار دامنه وسیعی دارد و ممکن است افراط باعث هیپوگلیسمی نیز شود.  مصرف داروهای معمول در دیابت نوع ۲ نظیر مت فورمین نیز معمولاً باعث بروز هیپوگلیسمی (کاهش قند خون بحرانی) نمی شوند و بنابراین معمولاً بیماران دیابتی نوع ۲ پدیده هایپرگلیسمی یا قند خون بسیار زیاد را تجربه می کنند. راهنمایی ها برای مدیریت اجرای فعالیت ورزشی در شرایط هایپرگلیسمی در صفحه اول برای شما ذکر شده است. اینجا یاداور می شویم که حضور اجسام کتونی در ادرار نیز باید در حالت هایپرگلیسمی بررسی شود. در صورت حضور اجسام کتونی از انجام فعالیت ورزشی بپرهیزید. فعالیت های ورزشی کم شدت در هاپیرگلیسمی بعد از مصرف غذا می تواند یکی از راهکارهای مفید کاهش قند خون باشد با اینحال از انجام ورزش شدید بپرهیزید

جذب انسولین بوسیله فعالیت ورزشی چه تغییراتی می کند؟

عوامل مختلفی میزان جذب انسولین را سرعت می بخشند از جمله: افزایش جریان خون به ناحیه تزریق ناشی از فعالیت ورزشی، افزایش درجه حرارت محیط یا ماساژ موضعی. نشان داده شده است که جذب انسولین در بخش شکمی به طور قابل توجهی نواحی ران بیشتر است. در سال ۱۹۷۰ داده های آزمایشی نشان دادند که فعالیت عضلانی سرعت جذب انسولین را از اندام درگیر فعالیت ورزشی افرایش می دهد. بسیاری ملاحظه کردند که تزریق انسولین در نواحی ای که فعالیت ورزشی ندارند می تواند به پیشگیری از حملات هیپوگلایسمی در طول و پس از فعالیت ورزشی کمک کند اما کرامر و همکاران نشان دادند که این استراتژی نمی تواند از هیپوگلایسمی وابسته به تلاش پیشگیری کند.

تزریق درون عضلانی انسولین مستقل از فعالیت ورزشی یکی از دلایل هیپوگلایسمی است. این خیلی روشن است که این خطر با انجام فعالیت ورزشی خیلی بیشتر افزایش می یابد.

سوزن های کوتاه (۸ میلی متری) به طور قابل ملاحظه ای خطر تزریق درون عضلانی  و نیاز به نیشگون گرفتن پوست را کاهش می دهند.

توصیه هایی برای فعالیت ورزشی و تزریق انسولین:

• انسولین را به نواحی که معمول هستند تزریق کنید.
• مراقبت ویژه ای داشته باشید که تزریق انسولین درون عضلانی نباشد.
• سازگاری با تطابق با کاهش دوز انسولین مصرفی وابسته به نوع، مدت و زمانبندی فعالیت ورزشی را آموزش ببینید.
• از اندازه گیری قند خون مکرر استفاده کنید به خصوص در فعالیت هایی که با آنها آشنایی ندارید.

هیپوگلیسمی:

خطر بروز هیپوگلایسمی یا کاهش شدید قند خون حین فعالیت ورزشی در بیماران دیابتی وابسته به انسولین بسیار باید مورد توجه قرار بگیرید. در مقایسه با افراد غیر دیابتی که مقادیر انسولین خون آنها اندکی پس از شروع فعالیت ورزشی افت پیدا می کند، مقادیر انسولین افراد دیابتی به طور عمده توسط مقدار و زمان آخرین تزریق مدیریت می شود. باید متناسب با شدت فعالیت های ورزشی پیشدستی کرده و به اندازه مناسبی دوز انسولین مصرفی را کاهش داد. اگر این کار برای شما ممکن نبود تنها راه حل بعدی مصرف کربوهیدرات اضافی به منظور جبران انسولین اضافی موجود در گردش خون است.

وحشت از بروز کمای دیابتی (کمای هیپوگلایسمیک) اغلب منجر به عدم پذیرش بیماران دیابتی در رویدادهای ورزشی می شود.

هیپوگلایسمی ممکن است در حین انجام فعالیت ورزشی و یا حتی بین ۱۲ تا ۱۴ ساعت و حتی بیشتر بعد از پایان فعالیت ورزشی روی دهد. دلیل این هیپوگلایسمی تاخیری با جایگزین شدن ذخایر گلیکوزنی کبدی و عضلانی و همچنین افزایش حساسیت بافت ها به انسولین برای برداشت قند از خون قابل توضیح است. وقتی که فعالیت ورزشی برای چندین روز ادامه پیدا می کند، نیاز به انسولین معمولاً به طور پیشرونده ای روز به روز کمتر می شود.

بروز هیپوگلیسمی مکرر منجر به ایجاد یک حلقه معیوب می شود که موجب کاهش سیستم آگاهی از هیپوگلیسمی می شود و منجر به افزایش خطر هیپوگلیسمی می شود. علاوه براین، فعالیت بدنی ممکن است علاوه بر این، فعالیت بدنی، تشخیص هیپوگلیسمی را سخت می کند زیرا عرق کردن و تپش زیاد قلب به علت کار بدنی دقیقا شبیه به نشانه های هیپوگلایسمی هستند. هنگامی که هیپوگلیسمی حین فعالیت ورزشی اتفاق می افتد با وجود تمام تلاش هایی که برای جلوگیری از آن انجام می شود، درمان آن بسیار دشوار است. اغلب فعالیت ها باید موقتا تعلیق شوند و مقدار کربوهیدرات مورد نیاز برای اصلاح وضعیت قند خون ممکن است به شکل غیرعادی بالا باشد، اغلب ۳۰ تا ۴۰ گرم و یا حتی بیشتر. حمله هیپوگلیسمی ناشی از فعالیت ورزشی، تمایل دارد که مجددا اتفاق بیافتد و ممکن است در عرض نیم ساعت (بیشتر بعد از یک آزمایش گلوکز خون تکرار شود) به کربوهیدرات بیشتری نیاز باشد.