نویسندگان: علیرضا نیک نام (دکتری فیزیولوژی ورزشی) [email protected]

چکیده

این مقاله مروری برگرفته از مطالعاتی است که به نقش ترکیبات نیتروژنی غیر پروتئینی در مانیتورینگ و تنظیم پاسخ های سازشی به تمرین ورزشی پرداخته اند. نیتروژن یکی از عناصر بسیار مهم و پر کاربرد در زندگی و محیط اطراف ما است و نقش مهمی در حفظ سلامت بدن موجودات زنده از جمله انسان ایفا می کند. این عنصر به وفور در محیط اطراف ما یافت می شود و حدود ۸۰ درصد جو زمین را تشکیل داده است و با هر نفسی که می کشیم وارد بدن ما می شود. با این وجود بدن انسان قادر به استفاده از نیتروژنی که به طور مستقیم از هوا یا خاک دریافت می کند نمی باشد و نیاز است این عنصر از طریق گیاهان سبز و میکروب ها به شکل قابل استفاده برای انسان تبدیل شود. نیتروژن نقش مهمی در عملکرد سیستم های مختلف بدن ایفا می کند که یکی از مهم ترین آن ها تولید پروتئین است. بدن ما برای ساخت پروتئین در عضلات، پوست، خون، مو، ناخن ها و DNA به نیتروژن نیاز دارد و از آن در اسیدهای آمینه برای ساخت سایر اسید آمینه هایی که برای سنتز پروتئین انسانی استفاده می شوند بهره می برد. اسیدهای نوکلئیک DNA که ژن ما را تشکیل می دهند و RNA که در سنتز پروتئین دخیل می باشند نیز حاوی نیتروژن می باشند. نیتروژن در عملکرد هورمون ها، عملکرد مغز و سیستم ایمنی بدن نیز نقش مهمی داشته و رشد طبیعی بدن، جایگزینی سلول ها و ترمیم بافت ها همگی برای تولید سلول های جدید به نیتروژن نیاز دارند. بدن از نیتروژن برای ساخت ترکیبات غیر پروتئینی مانند ماده “هِم” در هموگلوبین که اکسیژن را به گلبول های قرمز خون منتقل می کند نیز استفاده می کند. به طور خلاصه باید اذعان داشت نیتروژن یکی از ۴ عنصر اصلی تشکیل دهنده بدن یعنی هیدروژن، کربن، نیتروژن و اکسیژن است. با وجود این ترکیبات نیتروژنی بدن به طور کلی به ۲ بخش قابل تقسیم هستند: ۱- ترکیبات نیتروژنی پروتئینی و ۲- ترکیبات نیتروژنی غیر پروتئینی. مهمترین ترکیبات نیتروژنی غیر پروتئینی عبارتند از: اوره، کراتین، کراتینین، اسید اوریک،گلوتاتیون، آمونیاک، آمینو اسیدها، اورنیتین، سیترولین، نیتریک اکساید و گونه های واکنشی نیتروژنی (RNS). که در این مطالعه به معرفی نقش هر یک از آن ها در مانیتورینگ و تنظیم پاسخ های سازشی به تمرین خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید